اصطلاحات و کلمات تخصص ارتودنسی که باید بشناسید!

کلمات پیچیده زیادی در زمینه ارتودنسی استفاده می شوند. اما چه تازه درمان ارتودنسی خود را شروع کرده اید و چه صرفاً کنجکاو هستید که معنی و مفهوم این کلمات چیست، برای آشنایی با الف تا ی اصطلاحات ارتودنسی، ادامه مطلب را بخوانید. ترتیب اصطلاحات بر اساس حروف الفبای انگلیسی است.

قرار ملاقات تنظیم ارتودنسی Adjustment appointment

قرار ملاقاتی که در آن پیشرفت درمان شما ارزیابی می شود و متخصص ارتودنسی شما ممکن است سیم ها را تغییر دهد، سیم ها را اصلاح کند یا الاستیک اضافه کند.

ابزار ارتودنسی Appliance

هر وسیله ارتودنسی که برای صاف کردن دندان ها یا تغییر موقعیت فک شما استفاده می شود. این ابزارها می توانند قابل جابجایی (“ابزار متحرک”) یا چسبی (“ابزار ثابت”) باشند.

سیم کمانی ارتودنسی Archwire

سیم فلزی کمانی متصل به بریس های روی دندان های شما برای کمک به حرکت دندان ها به موقعیت جدید عمل می کنند.

بند Band

یک بند فلزی دایره ای که دندان را احاطه کرده و از آن پشتیبانی می کند. معمولاً به دندان های عقب (مولر) متصل می شود و در طول درمان به یک نقطه لنگر (تکیه گاه) برای سیم های ارتودنسی یا ابزارهای ارتودنسی تبدیل می شود.

باندینگ Bonding

فرآیند اتصال بریس ها (یا سایر ابزارها) به دندان های شما با استفاده از یک چسب ایمن.

بریس ارتودنسی Braces

ابزارهای ارتودنسی ثابت که برای جابجایی دندان ها به موقعیت جدیدشان استفاده می شوند و معمولاً شامل براکت ها، بندها و سیم ها هستند. اغلب، “براکت ها” توسط عموم به عنوان اصطلاح عمومی برای ابزار ارتودنسی استفاده می شوند.

بایت Bite

نحوه تماس دندان های دو فک بالا و پایین هنگام تماس با یکدیگر.

ثبت بایت Bite registration

فرآیند ایجاد قالب از نحوه روی هم قرار گرفتن دندان های شما. این قالب یا با موم یا بتونه ساخته می شود یا می تواند به صورت دیجیتالی با اسکنر انجام شود.

دندان قروچه یا براکسیسم Bruxism

دندان قروچه، معمولاً هنگام خواب. این می تواند باعث ساییدگی غیر طبیعی دندان یا درد در مفاصل فک (یا هر دو) شود.

رادیوگرافی سفالومتریک Cephalometric Radiographs

عکس برداری با اشعه ایکس از سر که موقعیت دندان ها، فک ها و اسکلت صورت را نشان می دهد.

براکت سرامیکی Ceramic braces

نوعی از ابزار ارتودنسی مانند بریس های فلزی سنتی، اما براکت ها به جای فلز از مواد سرامیکی همرنگ دندان یا شفاف ساخته شده اند. آنها به عنوان جایگزینی زیباتر برای بریس های فلزی طراحی شده اند.

الاینر شفاف Clear aligner treatment

ابزارهای ارتودنسی که از یک سری تری های پلاستیکی شفاف قابل جابجایی (الاینرها) برای هدایت تدریجی دندان ها به موقعیت جدید خود استفاده می کنند.

عدم وجود مادرزادی دندان ها Congenitally missing teeth

یک بیماری ارثی یا ژنتیکی که در آن یک یا چند دندان دائمی رشد نمی کنند.

کراس بایت Crossbite

یک ناهماهنگی دندانی (مال اکلوژن) که در آن دندان های دو فک بالا و پایین به درستی روی هم قرار نمی گیرند.

فشردگی دندان ها Crowding

زمانی که فضای کافی برای قرار گرفتن دندان ها در دهان وجود ندارد، که اغلب منجر به کجی دندان ها می شود.

دیاستم Diastema

فاصله بین دو دندان مجاور، معمولاً در جلوی دهان.

دی باندینگ Deband / Debond

برداشتن براکت ها و بندهای سمانی یا باند شده.

دیپ بایت Deep bite

اوربایت بیش از حد یا همپوشانی عمودی که در آن دندان های جلوی فک بالا به طور کامل یا بیشتر از دندان های جلوی فک پایین را می پوشانند. این مشکل بایت می تواند منجر به افزایش ساییدگی دندان های جلو شود.

درمان ارتودنسی زود هنگام Early orthodontic treatment

این نوع درمان زمانی انجام می شود که بیمار (معمولاً کودک) تعدادی از دندان های شیری خود را دارد و یا قبل از اینکه تمام دندان های دائمی او بیرون بیایند. معمولاً چند سال بعد، بریس ها یا سایر درمان های ارتودنسی برای دستیابی به لبخندی بی نقص انجام می شوند.

دندان نابجا Ectopic Tooth

زمانی که دندان شما در موقعیت نادرستی رشد می کند. معمولاً می توان آن را با درمان ارتودنسی به موقعیت صحیح منتقل کرد.

الاستیک Elastics

لاستیک های کوچکی که از نیروی ملایم – اما مداوم – برای جابجایی یک دندان یا تراز مجدد فک یا بایت استفاده می کنند. آنها باید توسط بیمار به طور منظم استفاده و تعویض شوند.

کشیدن دندان Extraction

خارج کردن دندان از درون حفره.

ابزارهای ثابت Fixed appliances

هر ابزار ارتودنسی (معمولاً به بریس ها اشاره دارد) که به دندان ها متصل یا سمان می شود و بیمار نمی تواند آن را خارج کند.

فلوراید Fluoride

ماده معدنی که خطر پوسیدگی دندان را کاهش می دهد و اغلب در خمیر دندان و برخی دهانشویه ها یافت می شود. همچنین در آب آشامیدنی بسیاری از مناطق یافت می شود.

فرنوم Frenum

بافت گوشتی که بین عضلات و لثه ها، مانند زیر زبان و بین دندان های جلو و لب بالا قرار دارد.

فرنکتومی Frenectomy

برداشتن فرنوم از طریق جراحی. این می تواند شامل برش یا تغییر موقعیت فرنوم باشد.

ابزار فانکشنال Functional appliance

ابزاری که با تغییر موقعیت فک ها به اصلاح بایت کمک می کند. برای دستیابی به نتیجه درمانی موفق، باید از آن مراقبت و به طور مداوم استفاده شود.

ژنژیویت Gingivitis

ژنژیویت یا بیماری پریودنتال، نوع خفیفی از بیماری لثه است.

دندان نهفته Impacted tooth

دندانی که رشد نمی کند یا فقط بخشی از آن در دهان رشد می کند.

قالب گیری Impression

ساخت نمونه ای از دندان ها. این قالب گیری با قرار دادن یک تری قالب گیری پر شده با مواد قالب گیری تا زمانی که در دهان سفت شود، انجام می شود. از قالب گیری ها می توان برای ساخت مدل های مطالعاتی یا ابزار ارتودنسی سفارشی استفاده کرد.

اینویزیلاین Invisalign

نام تجاری یک محصول الاینر شفاف.

ماژول اتصال دهنده Ligating module یا لیگاچور Ligature

یک حلقه پلاستیکی کوچک به شکل o که برای محکم کردن سیم ارتودنسی روی براکت های ارتودنسی روی دندان ها استفاده می شود.

بریس لینگوال Lingual braces

نوعی درمان ارتودنسی که در آن سیم های ارتودنسی و براکت ها در امتداد داخل دندان های شما قرار می گیرند و عملاً نامرئی می شوند. بریس های لینگوال معمولاً برای هر بیمار به صورت سفارشی ساخته می شوند و ممکن است بر گفتار تأثیر بگذارند زیرا در سمت زبانی دندان ها قرار دارند.

مال اکلوژن Malocclusion

اصطلاح ارتودنسی برای دندان هایی که هنگام گاز گرفتن روی هم قرار نمی گیرند. سه نوع مختلف مال اکلوژن وجود دارد:

کلاس 1: وضعیتی که در آن رابطه دندان های مولر معمولی است اما دندان های بعدی مشکلاتی مانند فشردگی و رویش بیش از حد یا کمتر از حد معمول دارند که ممکن است منجر به کراس بایت شود.

کلاس 2: مال اکلوژنی که در آن دندان های فک بالا جلوتر از دندان های فک پایین قرار دارند یا فک پایین خیلی عقب تر از فک بالا است که ممکن است منجر به اوربایت یا اورجت شود.

کلاس 3: مال اکلوژنی که در آن دندان های فک پایین جلوتر از دندان های فک بالا قرار دارند، معمولاً به دلیل کوچک بودن فک بالا یا بزرگ بودن بیش از حد فک پایین، که ممکن است منجر به آندربایت شود.

مندیبل Mandible

فک پایین.

ماگزیلا Maxilla

فک بالا.

دوره واسط دندانی Mixed dentition

زمانی که ترکیبی از دندان های شیری و دائمی در دهان وجود دارند. این مرحله معمولاً از سنین ۶ تا ۱۲ سالگی است.

محافظ دهان Mouthguard

یک وسیله پلاستیکی قابل جابجایی که دندان ها را می پوشاند و در طول ورزش برای محافظت از دندان ها و فک ها استفاده می شود.

نایت گارد Nightguard  یا محافظ دندان شبانه (اسپلینت Splint)

یک وسیله پلاستیکی قابل جابجایی که در شب برای کاهش آسیب به دندان ها در اثر فشردن یا ساییدن دندان ها در هنگام خواب استفاده می شود.

اپن بایت Open bite

مال اکلوژنی که در آن دندان ها با یکدیگر تماس پیدا نمی کنند. اپن بایت قدامی وضعیتی است که در آن دندان های جلو در حالی که دندان های عقب در تماس هستند با هم تماس پیدا نمی کنند. اپن بایت خلفی جایی است که دندان های عقب در حالی که دندان های جلو در تماس هستند با هم تماس پیدا نمی کنند.

متخصص ارتودنسی Orthodontist

متخصصان ارتودنسی متخصصان دندانپزشکی هستند که در پیشگیری، تشخیص و درمان بی نظمی های دندانی و صورت برای تراز صحیح دندان ها، بایت و فک، از جمله صاف کردن دندان ها، تخصص دارند. ارتودنتیست ها علاوه بر مدرک دندانپزشکی عمومی خود، سه سال آموزش تخصصی اضافی نیز می بینند و فقط بر ارتودنسی تمرکز می کنند.

اوربایت Overbite

وضعیتی که در آن دندان های جلوی فک بالا در بعد عمودی روی دندان های جلوی فک پایین قرار می گیرند.

اورجت Overjet

وضعیتی که در آن دندان های جلوی فک بالا در بعد افقی خیلی جلوتر از دندان های جلوی فک پایین قرار می گیرند.

پالاتال اکسپندر Palatal expander (RME / RPE)

ابزاری که برای عریض کردن فک بالا یا کام استفاده می شود.

عکس برداری پانوراما با اشعه ایکس Panoramic X-ray

همچنین به عنوان ارتوپانتوموگرام (OPG) شناخته می شود، این یک عکس برداری با اشعه ایکس از فک ها است که تمام دندان ها و فک ها را در یک تصویر واحد نشان می دهد تا به تشخیص دندان هایی که به صورت مادرزادی وجود ندارند و یا دندان های نهفته کمک کند. همچنین می توان از آن برای ارزیابی دندان های عقل استفاده کرد.

پلاک Plaque

لایه ای که حاوی باکتری است و اگر هر روز برداشته نشود، می تواند منجر به پوسیدگی دندان شود.

کواد هلیکس Quadhelix

ابزاری که برای اصلاح قوس دندانی باریک فک بالا استفاده می شود. این ابزار به بندهایی روی دندان های مولر ثابت می شود و معمولاً دارای چهار فنر سیمی مارپیچی (حلزونی) است.

ابزار ارتودنسی متحرک Removable appliance

هر ابزار ارتودنسی که بیمار می تواند آن را بردارد، شامل پلاک ها، ریتینرها و محافظ های دهان.

ریتینر (ثابت) Retainer (Fixed)

ریتینر ثابت ابزاری است که پس از بریس ها به صورت دائمی به پشت دندان های شما متصل می شود تا از قرارگیری دندان های شما در موقعیت صحیح اطمینان حاصل شود.

ریتینر (قابل جابجایی) Retainer (Removeable)

ریتینر متحرک ابزاری است که شما آن را قرار می دهید و برمی دارید تا از حرکت ناخواسته دندان های خود جلوگیری کنید. دو نوع ریتینر متحرک وجود دارد: محافظ دهان پلاستیکی شفاف یا نگهدارنده پلیت.

براکت یا بریس خود تنظیم شونده Self-ligating braces / brackets یا دیمون Damon

براکت های خود تنظیم شونده از یک سیستم داخلی (براکت های خود تنظیم شونده) برای محکم کردن سیم ارتودنسی به براکت ها استفاده می کنند.

دو نوع براکت خود تنظیم شونده وجود دارند:

• براکت های فعال از یک مکانیزم گیره فنری کشویی برای فشار “فعال” به سیم ارتودنسی استفاده می کنند و نیروی فعالی اعمال می کنند.
• براکت های غیر فعال از یک مکانیزم کشویی ساده استفاده می کنند که به سیم ارتودنسی فشار نمی آورند.

جدا کننده Separator

حلقه ای پلاستیکی که برای ایجاد فاصله بین دندان ها استفاده می شود. می توان از آن برای اتصال بندهای فلزی به دندان ها یا اصلاح دندان های نهفته استفاده کرد. معمولاً تا هفت روز قبل از چسباندن بندها، از آنها استفاده می شود.

فضا نگهدار Space maintainers

ابزاری که می توان در صورت از دست رفتن زود هنگام دندان شیری برای حفظ فضای مورد نیاز برای دندان دائمی زیرین استفاده کرد.

دندان های اضافی Supernumerary teeth

زمانی که تعداد دندان های شما بیشتر از تعداد معمول می شود. این همچنین ممکن است یک بیماری ارثی باشد.

تانگ تراست Tongue thrust

عملکرد غیر طبیعی زبان، که گاهی اوقات می تواند منجر به بروز مشکلات بایت شود.

توئین بلاک Twin block

یک ابزار کاربردی متحرک که معمولاً استفاده می شود و موقعیت فک پایین را تغییر می دهد تا به اصلاح مشکلات قابل توجه بایت کمک کند.

آندربایت Underbite

مال اکلوژنی که در آن دندان های جلوی فک پایین جلوتر از دندان های جلوی فک بالا قرار می گیرند.

موم Wax

ماده ای نرم که می تواند برای جلوگیری از سایش براکت ها و سیم های ارتودنسی به بافت نرم داخل دهان، بویژه در روزهای اولیه درمان ارتودنسی، استفاده شود.