مقدمه ای بر درمان ارتودنسی

ارتودنسی شاخه ای از دندانپزشکی است که در تشخیص، پیشگیری و درمان ناهنجاری های دندانی و صورت تخصص دارد. اصطلاح فنی این مشکلات “مال اکلوژن” است که به معنای “بایت مشکل دار” است.

ارتودنسی چیست؟

افراد معمولی چه چیزی را با اصطلاح ارتودنسی مرتبط می دانند؟ ارتودنسی شاخه خاصی از دندانپزشکی است که به همراستا کردن دندان ها می پردازد. آنچه افراد از این شاخه از دندانپزشکی درک می کنند همان چیزی است که از نظر توانایی یک دندانپزشک را از یک متخصص ارتودنسی متمایز می کند.

ارتودنسی توسط سالزمن Salzmann (1943) به این صورت تعریف شد: “شاخه ای از علم و هنر دندانپزشکی که به ناهنجاری های رشدی و موقعیتی دندان ها و فک ها می پردازد، زیرا آنها سلامت دهان و دندان، و سلامت فیزیکی، زیبایی و روانی فرد را تحت تاثیر قرار می دهند”. تأکید این درمان روی حفظ سلامت دهان، جسم و روان بیمار و همچنین زیبایی او است. با این حال، این نخستین تعریف ارائه شده نبود. تعاریفی که پیشتر ارائه شده بودند نیز اهمیت دانش رشد و ضرورت اصلاح هر چه سرع تر انحرافات را تشخیص داده بودند. در سال 1911، Noyes ارتودنسی را به عنوان “مطالعه رابطه دندان ها با رشد صورت، و اصلاح رشد متوقف و منحرف شده” تعریف کرد.

این تعریف زمانی اصلاح شد که در سال 1922 انجمن ارتودنتیست های بریتانیا پیشنهاد کرد که “ارتودنسی شامل مطالعه رشد و تکامل فک ها و بویژه صورت، و به طور کلی بدن، به عنوان تأثیرگذار روی موقعیت دندان ها است؛ بررسی کنش و واکنش تأثیرات داخلی و خارجی روی توسعه، و پیشگیری و اصلاح توسعه متوقف و منحرف شده است.

در حال حاضر تعاریف اهمیت رشد را به رسمیت می شناسند، اما آن را با علت و هدف ارتودنسی- ایجاد و حفظ یک محیط طبیعی و فعالیت فیزیولوژیکی مناسب دندان ها، بافت های نرم دهان، ماهیچه های صورت و جونده، به منظور اطمینان از رشد و عملکرد بهینه دندان- صورت تا حد امکان، مرتبط می دانند. استفاده از لغت پیشگیری قبل از اصلاح، نشانگر نیاز به تشخیص هر چه سریع تر یک مشکل است.

در تعریف ارتودنسی که توسط هیئت ارتودنسی آمریکا (ABO) ارائه شده است و بعداً توسط انجمن ارتودنتیست های آمریکا پذیرفته شد، آمده است:

“ارتودنسی حوزه خاصی از حرفه دندانپزشکی است که مطالعه و نظارت روی رشد و تکامل دندان و ساختارهای آناتومیک مربوط به آن از بدو تولد تا بلوغ دندانی، شامل کلیه اقدامات پیشگیرانه و اصلاحی ناهنجاری های دندانی که مستلزم جابجایی دندان ها با ابزارهای فانکشنال و مکانیکی و ایجاد اکلوژن طبیعی است را بر عهده دارد.”

تعریف هیئت ارتودنسی آمریکا، توانایی متخصصین ارتودنسی در تغییر نیمرخ را نه تنها با حرکت دادن دندان ها بلکه با تغییر جهت رشد با استفاده از ابزارهای فانکشنال به رسمیت می شناسد. از این رو، مشاهده می کنیم که این علم در طول سالیان متمادی تکامل یافته و دامنه آن، همراه با افزایش دانش ما در زمینه اصول بیولوژیکی زیربنایی رشد و توسعه در حال افزایش است.

نتایج درمان ارتودنسی می توانند چشمگیر باشد- لبخند زیبا، بهبود سلامت دندان ها و بهبود کیفیت زندگی برای افراد در هر سنی. مشکلات ارتودنسی باید قبل از شروع درمان تشخیص داده شوند. تشخیص صحیح شامل مطالعه دقیق عکس ها، تصاویر رادیوگرافی با اشعه ایکس و قالب های دندانی است.

شاخه های ارتودنسی

هنر و علم ارتودنسی را می توان بر اساس ماهیت و زمان مداخله به سه دسته تقسیم کرد:

• ارتودنسی پیشگیرانه
• ارتودنسی مداخله گر
• ارتودنسی اصلاحی

ارتودنسی پیشگیرانه

ارتودنسی پیشگیرانه، همانطور که از نام آن پیداست، اقدامی است که برای حفظ یکپارچگی آن چیزی انجام می شود که در یک زمان خاص به نظر می رسد اکلوژن طبیعی باشد. ارتودنسی پیشگیرانه مستلزم توانایی ارزیابی رشد و نمو طبیعی و عمومی دندان و صورت و تشخیص انحراف از حالت طبیعی است. این مستلزم حذف عادات مضر موضعی مربوط به ساختارهای دندان- صورت است؛ اصلاح علل کلی که نقش دارند، مانند وضعیت نامناسب و سوء تغذیه؛ حفظ فرم دندان با ترمیم مناسب هر دندان؛ کشیدن به موقع دندان های شیری باقی مانده؛ استفاده از فضا نگهدار بعد از دست دادن زود هنگام دندان های شیری در صورت لزوم، و مراجعه برای درمان ناراحتی ها و ناهنجاری های مرتبط به متخصصان دیگر.

ارتودنسی مداخله گر

بر اساس تعریف ارائه شده در بروشور ارتودنسی توسط انجمن ارتودنتیست های آمریکا، شورای آموزش ارتودنسی “مرحله ای از علم و هنر ارتودنسی است که برای شناسایی و حذف پتانسیل ها بی نظمی ها و ناهنجاری ها در مجموعه دندانی در حال توسعه بکار می رود”. این مرحله به طور خاص روی تلاش های خود برای بهبود شرایط محیطی برای ایجاد امکان رشد عادی در آینده متمرکز است. اقدامات پیشگیرانه ممکن است شامل کنترل پوسیدگی، ترمیم های آناتومیک دندان، حفظ فضا، اصلاح عادات موقت دهانی، ناهنجاری های ژنتیکی و مادرزادی و نظارت روی افتادن دندان های شیری باشد.

برخی از فرایندها در زمینه های ارتودنسی پیشگیرانه و مداخله گر ممکن است همپوشانی داشته باشند. از این رو، در مواقعی ممکن است تفکیک این دو امکان پذیر نباشد، با این حال، مداخله همیشه وجود مال اکلوژن یا ناهنجاری را تشخیص می دهد در حالی که هدف پیشگیرانه، جلوگیری از بروز مال اکلوژن یا ناهنجاری است.

ارتودنسی اصلاحی

ارتودنسی اصلاحی، مانند ارتودنسی مداخله گر، وجود مال اکلوژن و نیاز به استفاده از روش های فنی خاص برای کاهش یا رفع مشکل و عواقب همراه را تشخیص می دهد. فرایندهای به کار رفته در اصلاح ممکن است ماهیت مکانیکی، عملکردی یا جراحی داشته باشند.

اهداف درمان ارتودنسی

درمان ارائه شده نه تنها باید خواسته های زیبایی شناختی بیمار را برآورده کند، بلکه باید نیازهای عملکردی و فیزیولوژیکی خاص را نیز برآورده کند. جکسون اهداف درمان ارتودنسی را اینگونه خلاصه کرده بود:

• کارایی عملکردی
• تعادل ساختاری
• هارمونی زیبایی شناختی

این سه در حال حاضر به عنوان سه گانه جکسون معروف هستند.

کارایی عملکردی

دندان ها به همراه ساختارهای اطراف خود برای انجام برخی وظایف مهم نیاز هستند. درمان ارتودنسی باید کارایی عملکردهای انجام شده توسط سیستم دهان- معده را افزایش دهد.

تعادل ساختاری

ساختارهایی که تحت تأثیر درمان ارتودنسی قرار می گیرند، نه تنها دندان ها، بلکه پوشش بافت نرم اطراف و ساختارهای اسکلتی مرتبط را نیز شامل می شوند. درمان باید تعادل بین این ساختارها را حفظ کند، و اصلاح یکی نباید برای سلامت دیگری مضر باشد.

هارمونی زیبایی شناختی

درمان ارتودنسی باید جذابیت کلی زیبایی فرد را افزایش دهد.

این ممکن است فقط به همراستا کردن برخی از دندان های خاص یا حرکت رو به جلوی کل فک، از جمله استخوان پایه آن نیاز داشته باشد. هدف دستیابی به نتایجی است که با شخصیت بیمار سازگار شود و او را زیباتر نشان دهد.

دامنه ارتودنسی

درمان ارتودنسی با هدف حرکت دادن دندان ها، تغییر ارتوپدی و تغییر پوشش بافت نرم انجام می شود.

حرکت دادن دندان ها

دلیل اصلی وجود این تخصص، قابلیت حرکت دندان ها بود.

حرکت دندان ها، بدون هیچ گونه اثرات مضر، به مکان های ایده آل تر چیزی است که همه همیشه این زمینه را با آن مرتبط می دانند. اینکه چقدر مؤثر و تا چه اندازه می توان این کار را انجام داد به ماهیت مال اکلوژن و توانایی هر پزشک بستگی دارد.

تغییر ارتوپدی

با استفاده از ابزارهای فانکشنال و جدیدترین تکنیک های ارتوگناتیک، این امکان وجود دارد که بتوان کل فک ها را به موقعیت های مطلوب تری حرکت داد. استفاده به موقع از ابزارها همراه با متخصصان دیگر برای حرکت دادن کل فک ها همراه با استخوان قاعده ای و پوشش بافت نرم برای دستیابی به اهداف درمان، در محدوده توانایی های متخصص ارتودنسی است.

تغییر پوشش بافت نرم

عملکردهایی که توسط پوشش بافت نرمی انجام می شود که دندان ها و حفره دهان را در بر گرفته اند، تأثیر قطعی روی رشد و تکامل ساختارهای دهان و صورت دارد. متخصص ارتودنسی می تواند به حفظ یا مهار بافت های نرم و یا ایجاد تغییر در آنها با تغییر موقعیت دندان ها یا فک ها کمک کند. ابزارهای فانکشنال مختلف و گاهی اوقات ابزارهای ترک عادت ممکن است همراه با سایر روش های درمانی استفاده شوند.

درمان ارتودنسی چقدر طول می کشد و سن مناسب آن چه زمانی است؟

بسته به سن و شدت مشکل ارتودنتیک، درمان به طور معمول از 6 تا 30 ماه طول می کشد. نتایج قابل توجه همچنین به شدت مشکل، و نیز به حداکثر همکاری و هماهنگی مراقبت بین شما و ارتودنتیست بستگی دارد. ما متعهد به ارائه بهترین خدمات ممکن برای دستیابی شما به اهداف ارتودنسی هستیم.

همه کودکان باید اولین معاینه ارتودنتیک خود را تا سن هفت سالگی دریافت کنند. این کار امکان شناسایی زود هنگام مشکلات احتمالی را فراهم می آورد. علاوه بر این، برخی از بیماری های ارتودنتیک در این سن به بهترین شکل درمان می شوند. بریس های کامل، معمولاً در سنین ده تا دوازده سالگی و بعد از رویش بیشتر دندان های دائمی، قرار می گیرند. افراد بزرگسال نیز از جمله گزینه های مناسب برای درمان ارتودنسی هستند.

زمان درمان شما بسیار مهم است. یک مشاوره توسط ارتودنتیست مجرب این امکان را فراهم می آورد که نیازهای شما بهتر درک شوند.

تاریخچه ارتودنسی

بقراط (460-377 قبل از میلاد) نخستین کسی بود که توجه را به ارتباط دندان ها با ساختار فک جلب کرد. در نوشته های او این جملات آمده اند: “در میان افرادی که سرشان دراز است، برخی گردن های ضخیم، اعضا و استخوان های قوی دارند، برخی دیگر کام های قوسی شکلی دارند، بنابراین دندان ها در معرض نامنظمی قرار می گیرند و یکی روی دیگری فشرده می شوند و سر درد و گوش درد آنها را آزار می دهد”.

اولین روش درمان ثبت شده، روش سلسیوس Celsius (125 قبل از میلاد- 50 پس از میلاد) بود. او توصیه کرد: “اگر دندان دوم در کودکان قبل از افتادن دندان اول رشد کند، آن چیزی که باید بیفتد باید کشیده شود”.

اولین درمان مکانیکی برای اصلاح بی نظمی ها توسط Gaius Plinius Secundus (Pliny) (23- 79 پس از میلاد) پیشنهاد شد. او از تراش دادن دندان های دراز برای ایجاد تراز مناسب حمایت کرد.

Paul از اهالی جزیره اژینا (625-690 پس از میلاد) اولین کسی بود که به دندان های اضافی اشاره کرد.

پیت دیونیس (1718-1658) اولین کسی بود که از “جداکننده های (سپراتور) دندان ها، برای باز کردن یا گشاد کردن دندان ها زمانی که آنها خیلی نزدیک به هم قرار می گیرند” نام برد. وی همچنین در مورد علت بی نظمی دندان ها اظهار نظر کرد.

ماتاکوس گوتفرید پورمانا، در سال 1692 اولین کسی بود که به قالب گیری در دندانپزشکی اشاره کرد. او از موم به عنوان ماده قالب گیری استفاده می کرد.

Kneisel در سال 1836 اولین کتاب (به آلمانی) را در مورد مال اکلوژن دندان منتشر کرد. اولین طبقه بندی مال اکلوژن را انجام داد و اولین کسی بود که از استفاده از ابزارهای متحرک حمایت کرد. او همچنین تری قالب گیری مدرن را معرفی کرد.

Pierre Fauchard اولین کسی بود که از عنوان جراح- دندانپزشک را استفاده کرد.

Fauchard (1728) “bandelete” را وارد درمان ارتودنسی کرد که بعداً به عنوان وسیع کننده کام یا اکسپندر معروف شد.

در سال 1743 بونون برای اولین بار از اصطلاح ارتوپدی در ارتباط با مال اکلوژن اصلاح استفاده کرد.

جوزف فاکس دو کتاب نوشت (1803 و 1806) که در آنها دستورالعمل های صریح برای اصلاح مال اکلوژن ها ارائه کرد.

در سال 1825، جوزف زیگموند عادت را به عنوان عاملی برای مال اکلوژن تشخیص داد.

مکیدن انگشت به عنوان علت ناهنجاری های دندانی اولین بار توسط ویلیام ایمری در سال 1834 ذکر شد.

اصطلاح ارتودنسی در ابتدا توسط Lefoulon در سال 1839 استفاده شد. به گفته Lischer، اصطلاح ارتودنسی اولین بار توسط سر جیمز موری استفاده شد. اصطلاح ارتودنسی به طور رسمی توسط شلینگ در سال 1909 تعریف شد.

مشارکت کنندگان بسیار بیشتری در زمینه ارتودنسی وجود داشته اند. و همانطور که امکانات گسترده این علم در حال آشکار شدن است، هنوز هم در حال ظهور هستند. تفاوت اساسی این است که دانشکده های آمریکایی به پیشرفت در ابزار ثابت ادامه می دهند در حالی که دانشکده های اروپایی بیشتر روی ابزارهای متحرک و کاربردی متمرکز شده اند. اکنون جهان آنقدر کوچک شده است که مشارکت کنندگان در این علم، به مناطق و فنون محدود نیستند. گرچه بهتر است در حد خود کار کنند، اما از تجربیات دیگران نیز درس می گیرند.

سخن پایانی

درمان ارتودنسی آنقدر وسیع و توانمند است که به بیماران در هر سنی می تواند کمک کند تا مشکلات دندانی و زیبایی لبخند خود را برطرف کنند.