پستانک ارتودنسی؛ واقعاً مفید یا فقط یک بازی تبلیغاتی؟

چندی قبل یکی از بیمارانم که خانمی باردار هستند از من پرسیدند که برای نوزادشون که به زودی انشالله به دنیا می آید پستانک ارتودنسی بخرند یا خیر؟

این روزها اگر سری به داروخانه‌ها یا فروشگاه‌های لوازم نوزاد بزنید، احتمالاً با قفسه‌ای از پستانک‌هایی روبه‌رو می‌شوید که روی جعبه‌شان نوشته شده: «پستانک ارتودنسی».
در دیجی کالا کافیست این عنوان را تایپ کنید سیلی از انواع و اقسام آن برایتان ظاهر میشود!!
این پستانک‌ها معمولاً با طراحی خاص، ظاهر متفاوت و وعده‌هایی مثل «پیشگیری از ناهنجاری‌های دندانی»، «هم‌راستایی فک‌ها» یا «جلوگیری از کجی دندان‌ها» تبلیغ می‌شوند. اما آیا واقعاً این ادعاها درست‌اند؟ آیا این نوع پستانک‌ها تفاوتی اساسی با پستانک‌های معمولی دارند یا فقط نام «ارتودنسی» برای جلب اعتماد والدین استفاده شده؟ در این مقاله می‌خواهم باهم نگاهی دقیق‌تر، علمی‌تر و بی‌طرفانه به این موضوع بیندازیم.

پستانک چیست و چرا والدین به آن اعتماد دارند؟

پستانک‌ها از سال‌ها پیش برای آرام‌ کردن نوزادان، تسکین گریه، و کمک به خواب استفاده می‌شده‌اند. این ابزار ساده، به خاطر شباهتش به نوک پستان مادر، حس مکیدن را که یک واکنش طبیعی در نوزاد است، ارضا می‌کند. از طرفی، برای والدین هم راحتی بزرگی است؛ نوزادی که با پستانک آرام می‌گیرد، کمتر گریه می‌کند و بهتر می‌خوابد.

اما از زمانی که اصطلاح «پستانک ارتودنسی» وارد بازار شد، تصور عموم این شده که این نوع پستانک‌ها نه‌تنها بی‌ضررند، بلکه حتی مفید هم هستند. در حالی که واقعیت آن‌چنان ساده و خوش‌بینانه نیست.

پستانک ارتودنسی دقیقاً چیست؟

پستانک ارتودنسی دقیقاً چیست؟

پستانک‌های ارتودنسی معمولاً با سری صاف‌تر، زاویه‌دار یا پهن‌تر ساخته می‌شوند. هدف این طراحی، شبیه‌سازی وضعیت طبیعی زبان و فک هنگام مکیدن شیر از سینه‌ی مادر است. ادعا می‌شود که این طراحی باعث می‌شود فشار کمتری به دندان‌ها و فک نوزاد وارد شود و از بروز مشکلات ارتودنسی در آینده جلوگیری می‌کند.

اما سوال مهم اینجاست: آیا مطالعات علمی این ادعاها را تأیید کرده‌اند؟ پاسخ، خیلی واضح است: نه به‌طور قطعی

نبود شواهد علمی کافی در مورد کارایی پستانک ارتودنسی

در مقالاتی از جمله مطالعه سدیر و همکاران، تا امروز، هیچ مطالعه‌ی علمی بزرگ و معتبری وجود ندارد که به‌طور قطعی اثبات کند پستانک ارتودنسی می‌تواند از ناهنجاری‌های فک و دندان در آینده جلوگیری کند. در واقع، تمام پستانک‌ها، صرف‌نظر از طراحی‌شان، اگر به‌مدت طولانی و مداوم استفاده شوند، ممکن است تأثیر منفی روی رشد فک و ترتیب دندان‌ها بگذارند.

گزارش‌های انجمن دندان‌پزشکی آمریکا (ADA) و همچنین آکادمی دندان‌پزشکان کودکان (AAPD) نیز تأکید دارند که مهم‌تر از نوع پستانک، مدت زمان استفاده از آن است. یعنی حتی بهترین و “ارتودنسی‌ترین” پستانک دنیا هم اگر تا سن ۳ یا ۴ سالگی استفاده شود، می‌تواند باعث بیرون‌زدگی دندان‌های جلو یا تغییر شکل سقف دهان شود.

بازی تبلیغاتی با احساس والدین

واقعیت این است که کلمه‌ی «ارتودنسی» در ذهن بیشتر مردم با مفاهیمی مثل دندان‌های صاف، چهره‌ی زیبا و سلامت همراه است. تولیدکنندگان پستانک‌ها از این واژه استفاده می‌کنند تا حس امنیت و اعتماد را به والدین القا کنند. آن‌ها این حس را به شما منتقل می‌کنند که اگر این پستانک را بخرید، دارید از فرزندتان در برابر مشکلات دندانی آینده محافظت می‌کنید.

در حالی‌که این فقط یک بازی هوشمندانه با احساسات والدین است؛ احساسی که می‌خواهد «بهترین انتخاب» را برای فرزندش داشته باشد. اما بهترین انتخاب همیشه آن چیزی نیست که بیشتر تبلیغ می‌شود.

راه‌حل چیست؟ استفاده کنترل‌شده و آگاهانه

من به آن خانمی که پرسیده بود گفتم خیلی دنبال این نوع تبلیغات نروید…
اگر فرزندتان پستانک می‌خواهد، استفاده از آن به خودی خود مشکلی ایجاد نمی‌کند. اما مهم است که این استفاده تحت کنترل باشد.

متخصصان توصیه می‌کنند که:

• استفاده از پستانک تا قبل از یک‌سالگی مانعی ندارد و حتی ممکن است خطر مرگ ناگهانی نوزاد (SIDS) را کاهش دهد.
• بعد از ۱۸ ماه، بهتر است استفاده از پستانک به‌تدریج کاهش یابد.
• حداکثر تا ۲ سالگی، کودک باید به‌طور کامل پستانک را کنار بگذارد.
• مهم‌تر از نوع پستانک، زمان و شیوه‌ی استفاده از آن است.

به عبارت دیگر، شما می‌توانید یک پستانک ساده و معمولی را با استفاده‌ی درست، بدون آسیب به فک و دندان کودک، استفاده کنید؛ و یا یک پستانک اصطلاحاً «ارتودنسی» را طوری به کار ببرید که باعث مشکلات فکی و دندانی شود.

اگر نگران دندان‌های کودک‌تان هستید…

اگر واقعاً دغدغه‌ی سلامت فک و دندان فرزندتان را دارید، بهتر است از همان ماه‌های اول با یک دندان‌پزشک کودک یا متخصص ارتودنسی مشورت کنید. مراقبت از سلامت دهان از طریق تغذیه مناسب، عدم استفاده‌ی طولانی‌مدت از شیشه شیر و پستانک، و بررسی‌های منظم دندان‌پزشکی بسیار مؤثرتر از خرید یک پستانک گران‌قیمت با عنوان ارتودنسی است.

نتیجه‌گیری: پستانک ارتودنسی؛ همه‌چیز در «روش استفاده» است، نه در «اسم برند»

نتیجه‌گیری: پستانک ارتودنسی؛ همه‌چیز در «روش استفاده» است، نه در «اسم برند»

در نهایت باید خدمتتان عرض کنم پستانک ارتودنسی، برخلاف نام فریبنده‌اش، نه جادویی است و نه تضمینی برای دندان‌های سالم آینده‌ی کودک. این پستانک‌ها ممکن است در طراحی کمی بهتر عمل کرده باشند، اما وقتی شواهد علمی روشنی درباره‌ی برتری آن‌ها وجود ندارد، نمی‌توان آن‌ها را به‌عنوان یک انتخاب مطمئن و ضروری معرفی کرد.

اگر والدین بدانند که استفاده‌ی درست و به‌موقع از پستانک، بسیار مهم‌تر از نوع یا برند آن است، هم از نظر مالی صرفه‌جویی می‌کنند، هم از آسیب‌های احتمالی جلوگیری خواهند کرد.

در کلینیک ارتودنسی ما میتوانید برای مشاوره تخصصی در زمینه های مختلف مراجعه بفرمایید.